Nasza tradycja nawiązuje do działalności pierwszych założonych na terenie Polski Spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych, założonych akurat w Wielkopolsce. Pierwsze Spółdzielnie nawiązywały do form stowarzyszeń „organicznych" niosących pomoc ekonomiczną przede wszystkim dla niezamożnej ludności polskiej, głównie drobnomieszczaństwa i chłopstwa.
Pierwsza Spółdzielnia powstała w stolicy Wielkopolski w roku 1861 pod nazwą: „Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców Miasta Poznania"
.
Dziesięć lat później natomiast, w roku 1871, utworzono Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych na Wielkie Księstwo Poznańskie i Prusy Zachodnie, które skupiało już 28 spółek oszczędnościowo – pożyczkowych.

Pierwszymi patronami, koordynującymi działalność Związku, byli: poseł do sejmu pruskiego Kazimierz Kantak (1871) oraz dr Kazimierz Szulc (1872).
Następnie – przez kolejne 18 lat – patronem Związku był ks. Augustyn Szamarzewski (patronat 1872-1891),
a w latach 1892-1910 ks. Piotr Wawrzyniak – najwybitniejszy działacz polskiej spółdzielczości na terenie zaboru pruskiego.

B. siedziba Banku Związku Spółek Zarobkowych S.A. w Poznaniu, pl. Wolności 15